Chungkhar pawl caah Lamhmuhsaknak
Na Kinder Kit Kong
Lentecelhnak cu a nuam i na fa i a cawnnak le thanchonak bawmh dingah i teltumnak lam a si. Nulepa, zohkhenhtu le chungkhar pawl cu mah lamthluan ah hin riannganpi a ngeimi nan si.
Kinder Kits cu ca-uk pawl he aa khat, fimcawnnak lei lentecelhnak pawl le inn ah na fa le chungkhar nuamhnak dingah cawlcanghnak pawl an si.
Kinder Kit kip ah kum thum ngakchia pawl caah a hlei in tuahmi thilri pawl aa tel.
Victoria mi Ngakchia No Cawnnak le Thanchonak lei Tungtlangpi
Ngakchia no cachimtu pawl le cawnpiaktu pawl nih na fa a thannak ding le a cawnnak dingah an bawmh.
Tualleng program pawl nih Victoria mi Ngakchia No Cawnnak le Thanchonak lei Tungtlangpi (VEYLDF) kha an hman.
Na Kinder Kit chung i a ummi thil vialte cu VEYLDF chung i cawnnak le thanchonak aphichuak pawl chungin 1 asilole a tamdeuh he aa pehtlai:
- Sining
- Cawnnak
- Mibu
- Pehtlaihnak
- Thatnak
Keng in beimi zal
Kinder Kit keng in beimi zal pawl kha ni fatin hman khawh a si.
Na fa nih a hnulei i cardboard catlap cungah suainak a tuah khawh, cuticun aho zal dah a si ti kha an hngalh khawh lai.
Keng in beimi zal kha phoih law Velcro tab pawl he him tein tuah. Khuaruahmi lentecelhnak caah aleng i ruahmi kha hmang.
- Keng in beimi zal a hri pawl kha reng asilole dorh cu ticun na fa i a hnulei i a zat baknak zawn ah zal kha a um lai.
- Thinlung chungah ruahmi sticker pawl he dum ser.
- Mintialnak catlap ah suai dingin thazaang pe.
- Catial hlan thiamnak pawl kha a takin tuah.
Carelnak
Carelnak cu chungkhar pakhat dirhmun in hmunkhat ah caan hmanti dingin a thabikmi lam a si. Hihi ca lei thanchonak bawmh dingah a biapibikmi lam pawl chungin pakhat a si.
Punghmaan tein na fa he tuanbia chimtinak nih a khuaruahnak le biafang pawl thanchoter kha a bawmh lai.
- Ca-uk hmunkhat ah thim uh.
- Siarem tein umnak le carelnak hmun nuam kawl.
- Tuanbia chungah zeidah a ra lai timi kong an ruahnak chim dingah hmunhma pe hna.
- Aw aphunphun hmang.
Suainak le hmahthahnak tuahnak
Suainak le hmahthanhnak tuahnak nih ngakchia pawl kha anmah le anmah an i sersiam khawhnak kha a langhter khawh. Catlap cungah kedan rong phunphun he hneksaknak hmangin, ngakchia pawl nih:
- kutke cawlcanghter thiamnak an ngei, cucu catial ning cawnnak ah a biapimi a si
- an kut le mit riantuantinak an thanchoter
- arong, pungsan pawl, muisam pawl le catlang pawl kong an hngalh
- sersiamkhawhnak an langhter
- midang pawl he an i chawnbia.
- Na fa kha suainak ah aa nuamhnak dingin thazaang pe. Suainak nih mah le mah izumhnak ser kha a bawmh khawh.
- Na suai bantukin chim.
- Arong le pungsan pawl kha hngal law an min chim hna.
Sersiam khawhnak lei cawlcanghnak pawl
Sersiam khawhnak lei lentecelhnak nih na fa i takpum nih hngalhnak a ngeihmi phun 5 dihlak in a thanchoter- khuahmuhnak, rim theihnak, khuatheihnak, tonghnak le a thawtnam hngalhnak. Na pawngkam i a ummi vawlei kong dothlat, hmuhchuah le hngalh kha a nuammi a si.
- Thingtan pawl rual lio ah lungsau tein tuah dingah thazaang pe. An tluk ahcun, na fa nih a thaw fakpiin voi 3 a chuah khawh i a tuah than khawh.
- Playdough kha bawlung bantukin hrilh, pungsan ngei in ser, depter, ngawiter.
- Ring-awn hmunkhat ah tumti uh. Na kut benghnak in asilole inn i nan ngeihmi thilri pawl cungah benghnak hmangin aa dangmi aw-thluk le aw-ruannak tuah.
Aleng i lentecelhnak
Zohkhenh buin aleng i lentecelhnak cu na fa i thannak, thanchonak le ngandamnak caah a tha taktakmi a si.
Ngakchia pawl nih:
- kokek thil kong cawnnak hmangin sai (science) he i pehtlaihnak kha an hmuh khawh i an tuah khawh
- zalong tein khuaruahnak an ngei khawh
- adang ngakchia pawl he hawikomhnak an tuah khawh
- lentecelh tikah a thami thimnak tuah ning an hmuh khawh i an hngalh khawh
- takpum dihlak cawlnak, kut le mit riantuantinak le kutke riantuannak le sersiam khawhnak lei thiamnak pawl an thanchoter khawh.
- Thinghnah pawl le arong le a pungsan aphunphun min kong chim.
- Thlaici hmunkhat ah cingti uh.
- Kokek thil he pehtlaihter hna. Kan pawngkam runvennak kong chim.
- Thetse in inn nganpi sa.
Lemcaang he aa pehtlaimi lentecelhnak
Lemcaang he aa pehtlaimi lentecelhnak nih ngakchia pawl kha an lungchung ruahmi tuanbia pawl kha a takin tuah le adang lemcaangtu pawl i dirhmun pawl laak kha thazaang a pek hna.
Ngakchia pawl nih a biapimi holh le mibu he i pehtlaih thiamnak pawl a takin tuah dingah lemcaang he aa pehtlaimi lentecelhnak an hman, hihi telhchih in:
- pawngkam vawlei thar pawl dothlatnak le sernak
- aa changchang in chimphuannak le laaknak
- pakhat le pakhat i biakchawnhnak le i ceihmainak lam pawl
- Saram pawl min kha Mirangholh le adang holh pawl in chim hna.
- Ziaza pawl kha ser.
- Tuanbia pawl phuah.
- Thinlung chung a ummi pawl le lung uammi aphunphun dothlat ding le langhter dingah tunu pawl hmang hna.
Lentecelhnak pawl
Chungkhar le hawikom he lentecelhnak cu na fa i mibu he i pehtlaihnak ser dingah a thabakmi lam a si.
Lentecelhnak pawl nih na fa kha nambar, holh le harnak siamremhnak lei thiamnak pawl hngalh kha a bawmh khawh.
- Lentecelhnak lei phungphai pawl hngal law aa thlengmi pawl kha a tak in tuah.
- Harnak siamremnak le i chingchiahnak lei thiamnak pawl kha a tak in tuah.
- Nambar pawl kha i ceihmai uh law thilri pawl he relnak kha a tak in tuah uh.
Mibu sersiamnak
Lentecelhnak cu ngakchia pawl nih anmah kong liala le an pawngkam vawlei kong hmuhnak le cawnnak a si. Ngakchia pawl caah cun, lentecelhnak le cawnnak cu a kaltimi an si. Na Kinder Kit ah a ummi thilri pawl nih a phunphun le nunphung aa dangmi kong biaruahnak ngeih awkah an in bawmh.
- Adang ram le an ram i a ummi saram pawl kong kha na fa chim.
- Aa dang liangluangmi holh pawl an ratnak zoh dingah vawlei pumpi zuk kha zoh.
Sining upatnak
Ngakchia pawl kha nunphung vialte cawn awkah thazaang peknak nih theihthiamnak, cohlannak le uangthlarnak a ser. Aboriginal le Torres Strait Islander nunphung pawl, cun hika Victoria ah, Koorie nunphung pawl cu an nung i nihin ah an thangcho. Kits ah caṭialtu le kutzung thiam an sibantuk in kan lawmhpi hna i kan i uangthlar hna. Na fa nih Koorie phunglam pawl le nunphung pawl kong tam deuh in a hngalh khawhnak a bawmmi cawlcanghnak cheukhat pawl cu hihi an si:
- Thilri asilole saram pawl caah Koorie i hmelchunhnak pawl hngal.
- Koorie nunphung pawl, hruaitu pawl le minthang pawl kong cawng law chim.
- Ram i Theihhngalhpinak a biapitnak kha hngal.
Victorian Aboriginal Education Association Inc. website nih Koorie sining le nunphung pawl a dothlat i a nuammi, pehtlaihnak a ngeimi cawlcanghnak pawl a ngei.
Auslan i Cauk pawl
Auslan (Kutke in piahnak) cu Victoria Ngakchia No Holhnak Program ah hmanmi kutke in piahnak holh a si. Hi program cu Kum-Li-Ngakchia Tualleng siangngakchia cheukhat pawl caah ngah khawhmi a si.
A no lio ah adang holh a cawngmi ngakchia pawl sinah bawmhnak tampi an um, hihi telhchih in:
- a karhchomi a hlankanh in carel le catial thiamnak pawl
- khuaruah khawhnak lei fawi tein isamh khawhnak
- mah le mah i upatnak le ngandamnak lei thanchoternak
- dirkamhmi nunphung lei sining.
Kum 2025 Kinder Kits pawl ah aa telmi ca-uk tampi nih Auslan holhlehnak pawl ngah khawhmi an ngei hna.
- Auslan hmangin thinlung i a ummi pawl langhter.
- Auslan hmangin halo tiah chim.
Thatnak le a hlei in bawmhnak
Ngakchia dihlak nih anmah le an si ning cio phundang tein an cawng hna. Kinder Kits nih na fa kha hiltikhawhnak vialte zuamcawh dingah lam phunphun in hman khawhmi cauk le fimcawnnak lei lentecelhnak pawl an pek.
Nangmah asilole na fa nih a hlei in bawmhnak nan herh ahcun, a tang i hmunhma pawl hmangin bawmhnak cu ngah khawh a si:
- Bawmh dingah ngakchia no cachimtu pawl nih thiamnak le hngalhnak pawl an ngei hna. Na biahalnak pawl kong ah na fa ngakchia no cachimtu kha chimchawn.
- Na biahalmi pawl ceihmai dingah na siibawi asilole nu le ngakchia ngandamnak lei conghramhtu ton dingah appointment la.
- Man lo in, a thli tein thazaangpek biaruahnak le bawmhnak caah Parentline kha 13 22 89 ah chawn.
Ngakchia No fimcawnnak ah pawcawmnak rian pawl
Victoria i a thang cuahmahmi tualleng riangtuannak ah pawcawmnak rian thawk dingin tuaktaan. Ngakchia no cachimtu asilole cawnpiaktu si dingin nangmah bawmh dingah, hihi an um:
- dinhdorh khawhmi cawnnak lei thimkhawhmi pawl
- siang ngai in pekmi cacawnnak lei bawmhnak pawl
- tangka lei bawmhnak mitthi dingmi pawl.
Na Kiner Kit pekchanhnak
Na fa kha a Kinder Kit thilri pawl he aa lim tikah, bawmhnak pek dingin tuaktaan cu ticun minung pakhat khat nih an dawh khawh lai i an hman khawh lai.
Thil pakhatkhat cu pek khawh a si le si lo biakhiahnak tuah tikah, a thahnemmi lamhruainak cu: hi thil hi hawikom sinah ka pek lai maw? Aphi cu a si ti a si ahcun, bawmhnak pek dingah aa tlak tinak a si.
Aa tlakmi thilri pawl hlutnak cu saupi nguhnak caah le khuacaan thlennak dohnak caah a biapi tukmi a si.
Updated